‘Ik heb nooit gewerkt, ik heb altijd gespeeld’

In de riksja bij Fietsen Alle Jaren horen onze piloten de meest bijzondere verhalen van hun passagiers. Het zou zonde zijn als die weer verloren gaan. Daarom worden deze verhalen vanaf nu opgetekend, zodat iedereen kan ervaren hoe mooi Fietsen Alle Jaren en onze passagiers zijn. Als eerste in deze reeks: Janny Dercksen uit Gouda.

Janny Dercksen is niet zomaar een passagier, zij was de allereerste in Gouda. En nu ook de eerste die haar verhaal hier mag vertellen. Het was de bedoeling dat we zouden gaan rijden met de riksja, maar met een temperatuur van rond de 40°C werd dat te warm. Niettemin had Janny ook thuis op het balkon genoeg te vertellen.

De geboren en getogen Goudse heeft vrijwel haar hele leven in Gouda gewoond. Zelfs nu woont ze slechts een paar straten van de Burgemeester Martenssingel vandaan, de plek waar zij negentig jaar geleden geboren werd. In haar jeugd heeft de Tweede Wereldoorlog een grote rol gespeeld. Ze was elf toen die begon en haar familie zat in het verzet.

Onder de vloer

‘Wonderen bestaan, hoor,’ vertelt Janny. ‘Tijdens de oorlog woonden we in de Joubertstraat. Bij ons zaten drie mensen ondergedoken, en de buren verderop in de straat hadden een jood in huis. Die verstopte zich tijdens razzia’s altijd in een ruimte onder de vloer. Maar zo’n rotmof – dat zeg ik nu expres – kreeg er lucht van. Dus die liet zich in dat huis inkwartieren. Die jood verstopte zich onder de vloer, maar kon er natuurlijk niet meer uit.’

‘Na een paar weken konden de bewoners van het huis het niet meer aan en gingen ze te biecht bij de Duitser. Ze waren namelijk doodsbang dat hun onderduiker al was overleden. Maar dat was niet zo. Die arme man was er natuurlijk wel ontzettend slecht aan toe. Toen die rotmof dat zag, besefte hij dat dat zijn schuld was. Hij heeft die joodse man niet aangegeven, maar beschermd. Hij en die jood werden vrienden voor het leven.’

Altijd spelen

Als volwassene is Janny na de oorlog kleuterjuf geworden, of ‘kleuterleidster’, zoals dat toen heette. Op de vraag hoe lang ze op school gewerkt heeft, antwoordt ze ontkennend: ‘Ik heb nooit gewerkt; ik heb altijd gespeeld. En ik zou het beroep van kleuterjuf zo weer kiezen.’ Pas toen de administratiedruk steeds toenam – onder andere vanwege de onderwijsinspectie – is ze gestopt, want die administratie ging te veel op werken lijken.

In de vakantie ging Janny vaak met de fiets op reis. ‘We gingen meestal gewoon op de bonnefooi. En dan elke dag maar zien of we bij iemand konden overnachten. Meestal klopten we bij fietsvrienden aan en dat is eigenlijk altijd goed gekomen. Ik heb nog nooit op straat gestaan. Wat dat betreft is mijn mooiste herinnering wel aan die keer dat ik fietste in de buurt van Cauberg in Limburg. Opeens begon het te hozen, dus besloten we: “de eerstvolgende plek, daar gaan we overnachten, al is het een kasteel!” En prompt kwamen we aan bij een luxe hotel, waar we ons heerlijk konden warmen bij de open haard.’

Sowieso was de Cauberg een favoriete plek van Janny. Ze was er zelfs campingpastor, hoewel ze ‘gewoon’ protestant is. Elke zomer drie weken. ‘Dan kwam de tuinman om me te ontvangen en naar mijn caravan te brengen. Een grote man was dat. Hij zei dan: “U komt weer voor de geestelijke hap, hè? Daar mot ík niks van hebben!”’

Negentig

Tegenwoordig gaat ze niet meer naar de Cauberg, maar dankzij vrienden, familie en Fietsen Alle Jaren komt ze zeker nog wel het huis uit. Zo viert ze dit jaar haar negentigste verjaardag bij vrienden in Flevoland. ‘Ik ben, zeg maar, op een soort afscheidstour. Ik vier mijn verjaardag maar eens in de vijf jaar en dan pak ik ook groots uit. Het valt tenslotte altijd in de vakantie, dus veel mensen zijn niet eens thuis. Op deze manier komen ze wel.’

Een van haar favoriete uitjes op dit moment is haar stamkroeg in Haastrecht. Daar gaat ze vaak heen met vrienden en ook wel met de riksja. Helaas is dat na het interview niet mogelijk vanwege de hitte. Gelukkig is ook riksjapiloot Taco aanwezig, die voorstelt haar naar Haastrecht te brengen zodra de dagen wat koeler worden. Janny ziet er meteen al naar uit.

Bent of kent u ook iemand die de meest bijzondere verhalen te vertellen heeft op de riksja? Neem dan contact op met mij via s.hoeks@fietsersbond.nl. Ik kom graag een keer langs voor een interview.